Göbekli Tepe (język turecki:
wybrzuszone wzgórze; język kurdyjski:
Girê Navokê)
– stanowisko archeologiczne w południowo-wschodniej Turcji kryjące
pozostałości prehistorycznego sanktuarium. Razem z Nevalı Çori
zrewolucjonizowało współczesną wiedzę o neolicie w Eurazji. Göbekli Tepe
jest najstarszym znanym miejscem kultowym stworzonym przez człowieka
(jego powstanie datowane jest na X tys. p.n.e.). Stratyfikacja terenu
wykazuje, że miejsce to było używane przez szereg tysiącleci.
Odkrycie najstarszej Świątyni Wiary Przyrody na świecie wywołało
wstrząs w licznych dziedzinach związanych z kształtowaniem wyobrażeń
nauki o Starożytności i w środowiskach badaczy starożytności. Po
pierwsze okazało się, że pochodzi ona z czasu, kiedy ludzkość miała być
pozbawiona możliwości organizacyjnych i wytwórczych oraz mentalnych do
wykonania tak skomplikowanego dzieła. Budowle powstały mianowicie około
9500 roku p.n.e. a do tego w ruinach znaleziono ziarna pszenicy i
innych roślin, które zburzyły nie tylko wyobrażenia archeologów lecz
również koncepcje historyków i antropologów na temat ewolucji ludzkości w
dziedzinie rolnictwa. Obszar o którym mowa leży na pograniczu
dzisiejszej Turcji i Syrii , a w czasie kiedy powstawały budowle
otoczony był dziką roślinnością i bujną przyrodą zupełnie odmienną niż
dzisiejsza pustynia.
