Didi Dmanisi

Po pięciu dniach przeciskania się przez gruzińskie drogi i bezdroża dotarłem w końcu do Patara Dmanisi. Jest to niewielka, prowincjonalna wieś uczepiona krajowej 6- drogi międzynarodowej w Południowej Kartli- prowadzącej z obrzeży Tblisi do Guguti, na jedno z trzech granicznych przejść z Armenią. Nie docierają tutaj marszrutki, ani autobusy. Większość turystów omyłkowo dociera do odległego o 20 km miasta Dmanisi, bo tuż za wsią Patara, w kierunku granicy patrząc- właściwie nie ma nic: kilka kilometrów za osadą kończy się asfalt. Przez co ruch transportowy jest znikomy, choć to trasa tranzytowa. Mimo to chciałem tutaj zajrzeć, odkąd wylądowałem na lotnisku pod Kutaisi. Chciałem zobaczyć ruiny średniowiecznej twierdzy...

Ale ta urokliwa ruina, której mury od IX wieku, aż do końca XVIII spełniały rolę Twierdzy to również Zeva i Mzia- najdawniejsze szczątki przodków Człowieka jakie dotąd znaleziono poza Afryką!

Od 1936 r. na terenie Dmanisi wykopano mnóstwo przedmiotów i struktur datowanych na okres od epoki brązu po późne średniowiecze.

Jednak najważniejszym odkryciem, któremu Dmanisi zawdzięcza światową sławę jest znalezienie szczątków przedstawicieli wymarłej gałęzi hominidów (człekokształtnych). Gruzińscy paleontolodzy sklasyfikowali prehistorycznego osobnika jako Dicerorhinus etruscus etruscus, zwany również (od roku 2002) Homo georgicus-em, który żył tu we wczesnym plejstocenie, czyli ponad 1,8 mln lat temu.Po raz pierwszy jego szczątki odnalazł gruziński archeolog David Lordkipanidze w 1991 roku. Następnie w 1999 r. znaleziono dobrze zachowane czaszki a w 2001 r. część szkieletu. Wszystkie znaleziska miały miejsce w Dmanisi.Wiek szczątków oszacowano na około 1,8 miliona lat.Na ich podstawie ustalono, że przeciętny Homo georgicus miał około 150 cm wzrostu i puszkę mózgoczaszki pojemności około 600–680 cm³ i umieszczono gdzieś pomiędzy Homo habilis a Homo erectus.

Odkrycie Homo georgicus bardzo mocno zamieszało w historii naszego gatunku. Wcześniej uważano, że na teren Europy jako pierwszy z Afryki przybył Homo erectus około 1 miliona lat temu. Jak się jednak okazało człowiek posługujący się prymitywnymi narzędziami (takie znaleziono w okolicy szczątków), żył tu niemal dwa razy wcześniej.

Na stanowisku w Dmanisi odkryto: czaszki (okazy D2280, D2282 oraz D2700), żuchwy (okazy D2735, D211 i D2600), pewne części szkieletu oraz prymitywne narzędzia kamienne kultury olduwajskiej, wykonane z kwarcu i bazaltu. Znaleziono również czaszki i kości prehistorycznych zwierząt.

Miejsce niepozorne. Fantastycznie ukryte. I warte swojej ceny- parodniowej męczarni w trzydziesto stopniowym upale!